In ‘Zo begint iedere ziener. Een filosofische ontdekking van de wereld’ probeert de filosoof Coen Simon een wig te drijven tussen de dichotomie, en hegemonie, van wetenschap en religie. In onze huidige taal is er een polarisatie ontstaan tussen deze twee domeinen. Simpel verwoord betekent dit dat alles onder te brengen is bij wetenschap of geloof. Neem het voorbeeld van de regenboog: dit is of te zien als het resultaat van een fysisch verschijnsel, of te zien als een teken van God. Het is óf het één óf het ander.
Simon wil daar niet aan: “[h]et gevoel dat er meer is buiten onze alledaagse beleving van de werkelijkheid dan we onder woorden kunnen brengen wordt vandaag de dag gekaapt door de onzinnige polarisatie tussen geloof en wetenschap.” Hij stelt dat de persoonlijke, alledaagse beleving een domein op zichzelf is. Een domein dat net zoveel ‘waarheid’ oplevert als de domeinen wetenschap en religie. Dat persoonlijke domein wordt echter te grabbel gegooid:
“Ik zei het al, meer dan een gevoelige tijd is onze tijd veeleer een onverschillige tijd, waarbij de persoonlijke oordeelskracht uit handen wordt gegeven aan de publieke opinie en aan een simplistische opvatting van wetenschap, die over ons wordt uitgestort in de vorm van lollige televisie- en radioprogramma’s en in de kenniskaternen en leuke-weetjesrubrieken van kranten en tijdschriften. We noemen de samenleving geïndividualiseerd, maar waar het om een eigen mening gaat, daar mijden we liever ons individuele oordeel en leveren we ons over aan wat de deskundigen er misschien van zouden zeggen” (p. 84).
Dat persoonlijke domein wordt gevuld met het wetenschappelijke domein en dreigt dus daarmee samen te vallen. Het oordeel van Simon hierover is niet mals. De verwetenschappelijking van het persoonlijke domein brengt schade toe, en misschien wel niet minder dan de schade die pseudowetenschappen aanrichten! Immers, een “wereld als een goocheltruc, waarvan je weet hoe die werkt. Daar is niet veel meer aan.” Het is daarom dat Simon zijn verhalen vertelt. Verhalen waarin niet naar de oorzaken achter de gebeurtenissen wordt gezocht, maar waarin ruimte blijft voor het ongewisse en het eigen verhaal. Die ruimte is nodig voor een eigen zingeving.
Zo begint iedere ziener. Een filosofische ontdekking van de wereld.
Coen Simon. Amsterdam: Promotheus, 2010.