Descartes

Descartes (1596 – 1650) is voornamelijk bekend om zijn stelling cogito ergo sum, ik denk dus ik besta. Deze stelling is het resultaat van zijn methodische twijfel: alles waar hij niet absoluut zeker van was, verwierp hij. Deze methode hanteerde Descartes niet voor een wetenschappelijk project, maar eerder voor een persoonlijk project van zingeving. Het doel was om zijn eigen leven, en alles wat hij wist en vond, van de grond af te herbouwen. Descartes’ twijfel sloeg dan ook op alles, ook op de gewoontes waarmee hij leefde.

Het resultaat dat hij verwachtte van zijn twijfelen was dat hij zijn leven op meer zekerheden zou kunnen baseren, oftewel, om zijn leven een fundament te geven. Hij wilde zijn leven beter inrichten. Niet dat het allemaal anders moest, het kon net zo goed hetzelfde blijven, maar het moest wel beter doordacht zijn want eigenlijk, en zo gaat het met gewoonten, had hij deze nooit op hun merites getoetst. Zingeving op een methodologische manier.

Ook is het niet zo dat zijn methode in één avond, of één week of één maand al tot het bekende resultaat leidde. Descartes geeft aan dat hij in een lange periode van meerdere jaren alle oordelen met zijn verstand opschortte. Maar aangezien een gelukkig en succesvol leven, zo schrijft hij, om handelingen en beslissingen vraagt, had hij in de tussentijd een aantal leefregels nodig totdat hij zijn figuurlijke huis had herbouwd. Kort gezegd kwamen die erop neer dat hij deed wat de meerderheid deed en gewoon zijn werk deed.

Voor Descartes bleek de stelling ‘ik denk, dus ik ben’ hoe weinig het ook is, het fundament te worden voor zijn leven.